Wielkopolska Izba Rolnicza

Kwalifikacje rolnicze - prawda i mity

W ostatnich kilku latach z powodu m.in. zmian w systemie edukacji oraz ograniczeniem oferty szkolnictwa rolniczego pojawiło się wiele wątpliwości na temat tzw. kwalifikacji rolniczych oraz możliwości ich uzyskania. Pojecie kwalifikacji rolniczych nabrało szczególnego znaczenia od 2003 roku tzn. od momentu przyjęcia przez Sejm Ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego z dnia 11 kwietnia 2003r., która określiła kwalifikacje rolnicze jako jeden z kluczowych elementów wymaganych przy przejęciu lub nabyciu gospodarstwa rolnego z chwilą wejścia Polski do Unii Europejskiej i umożliwieniu ubiegania się o rentę strukturalną lub inną pomoc finansową w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że kwalifikacje rolnicze oznaczają kierunkowe wykształcenie zawodowe na różnych poziomach. Mało kto zdaje sobie jednak sprawę, że ministerstwo rolnictwa bardzo precyzyjnie określiło typy szkół i zawody nadające takie kwalifikacje, co w dalszej części artykułu szczegółowo opiszę. Niestety wielu ludzi czuje się zagubionych w powstających jak grzyby po deszczu różnych formach szkolenia, które mają pozwolić im na uzyskanie potrzebnych kwalifikacji rolniczych. Likwidacja możliwości kształcenia zawodowego w trybie eksternistycznym spowodowała jeszcze większy chaos i zamieszanie wokół wymogów stawianym kwalifikacjom rolniczym. Postaram się korzystając z oficjalnych informacji Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi doprecyzować jak należy rozumieć kwalifikacje rolnicze i co jest podstawą ich uznawania.

Jak już wcześniej wspomniałem w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi utworzono listę zawodów przydatnych do prowadzenia działalności rolniczej, a tym samym potwierdzających posiadanie kwalifikacji rolniczych. Wskaźnikiem oceny przydatności jest przede wszystkim liczba godzin przeznaczonych na realizację zagadnień z zakresu produkcji roślinnej, zwierzęcej, techniki rolnej oraz ekonomiki.

W związku z powyższym nie wszystkie zawody, dla których w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, właściwym jest minister do spraw rolnictwa, rynków rolnych oraz rozwoju wsi spełniają te kryteria. Według załącznika do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 czerwca 2007 r., w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznania pomocy finansowej w ramach działania "Renty strukturalne" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, dokumentami potwierdzającymi posiadanie kwalifikacji zawodowych przydatnych do prowadzenia działalności rolniczej są:

1. Dokumentem potwierdzającym posiadanie wykształcenia rolniczego:

1) wyższego - jest dyplom ukończenia studiów pierwszego i drugiego stopnia oraz jednolitych studiów magisterskich, lub studiów wyższych magisterskich na kierunkach wymienionych w pkt 4;

2) średniego - jest świadectwo lub dyplom ukończenia szkoły z uzyskanym tytułem zawodowym albo dyplom uzyskania tytułu zawodowego lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodach wymienionych w pkt 5;

3) zasadniczego zawodowego - jest świadectwo ukończenia szkoły z uzyskanym tytułem wykwalifikowanego robotnika lub dyplom ukończenia szkoły z tytułem wykwalifikowanego robotnika, albo dyplom uzyskania tytułu zawodowego lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe, w zawodach wymienionych w pkt 6.

2. Dokumentem potwierdzającym posiadanie tytułu kwalifikacyjnego w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności rolniczej jest świadectwo z tytułem wykwalifikowanego robotnika lub dyplom z tytułem mistrza, w zawodzie wymienionym w ust. 9, wydane przez państwową komisję egzaminacyjną, lub świadectwo albo zaświadczenie ukończenia trzech stopni zespołu przysposobienia rolniczego, albo świadectwo ukończenia szkoły przysposobienia rolniczego.

3. Za studia podyplomowe w zakresie związanym z rolnictwem uznaje się studia, których program obejmuje co najmniej jedno z następujących zagadnień:

1) ekonomika rolnictwa;
2) organizacja lub technologia produkcji rolniczej;
3) marketing artykułów rolnych;
4) rachunkowość rolnicza;
5) agrobiznes.

Dokumentem potwierdzającym ukończenie studiów podyplomowych jest świadectwo ich ukończenia wraz z wykazem przedmiotów objętych programem studiów oraz ich wymiarem godzinowym.

4. Kierunkami studiów pierwszego i drugiego stopnia oraz jednolitych studiów magisterskich, których ukończenie uznaje się za kwalifikacje zawodowe przydatne do prowadzenia działalności rolniczej są:
1) rolnictwo;
2) ogrodnictwo;
3) weterynaria;
4) technika rolnicza i leśna;
5) zootechnika;
6) architektura krajobrazu.

W przypadku ukończenia studiów na kierunku innym niż wymienione w pkt 1-6 uznaje się za kwalifikacje zawodowe przydatne do prowadzenia działalności rolniczej kierunki studiów, na których w zakres kształcenia wchodziły przedmioty dotyczące technologii produkcji roślinnej lub zwierzęcej, albo melioracji wodnych w wymiarze co najmniej 120 godzin.

5. Wykaz zawodów i specjalności wykształcenia średniego zawodowego:

1) technik rolnik;

2) technik ogrodnik;

3) technik architektury krajobrazu;

4) technik hodowca o specjalności:
a) hodowla drobiu,
b) hodowla zwierząt;

5) technik hodowca koni;

6) technik pszczelarz;

7) technik rybactwa śródlądowego - w przypadku gdy w gospodarstwie jest prowadzony chów lub hodowla ryb;

8) technik weterynarii - w przypadku gdy w gospodarstwie jest prowadzony chów lub hodowla zwierząt;

9) technik ekonomista o specjalności:
a) ekonomika i rachunkowość przedsiębiorstw rolniczych,
b) rachunkowość i rynek rolny;

10) technik towaroznawca o specjalności surowce rolne;

11) technik agrobiznesu;

12) technik mechanizacji rolnictwa;

13) technik melioracji wodnych;

14) technik inżynierii środowiska i melioracji.

6. Wykaz zawodów i specjalności wykształcenia zasadniczego zawodowego:

1) rolnik;

2) ogrodnik;

3) pszczelarz;

4) mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych;
5) rybak śródlądowy - w przypadku gdy w gospodarstwie jest prowadzony chów lub hodowla ryb.

7. Wykaz tytułów kwalifikacyjnych, tytułów zawodowych oraz tytułów zawodowych mistrza w zawodach przydatnych do prowadzenia działalności rolniczej, uzyskiwanych w systemie pozaszkolnym:

1) rolnik:
a) wykwalifikowany rolnik,
b) mistrz rolnik;

2) rolnik upraw polowych:
a) wykwalifikowany rolnik upraw polowych, b) mistrz - rolnik upraw polowych;

3) rolnik łąkarz:
a) wykwalifikowany rolnik łąkarz,
b) mistrz - rolnik łąkarz;

4) rolnik chmielarz:
a) wykwalifikowany rolnik chmielarz,
b) mistrz - rolnik chmielarz;

5) rolnik hodowca bydła:
a) wykwalifikowany rolnik hodowca bydła,
b) mistrz - rolnik hodowca bydła;

6) rolnik hodowca trzody chlewnej:
a) wykwalifikowany rolnik hodowca trzody chlewnej,
b) mistrz - rolnik hodowca trzody chlewnej;

7) rolnik hodowca owiec:
a) wykwalifikowany rolnik hodowca owiec,
b) mistrz - rolnik hodowca owiec;

8) rolnik hodowca koni:
a) wykwalifikowany rolnik hodowca koni,
b) mistrz - rolnik hodowca koni;

9) hodowca drobiu:
a) wykwalifikowany hodowca drobiu,
b) mistrz - hodowca drobiu;

10) hodowca zwierząt futerkowych:
a) wykwalifikowany hodowca zwierząt futerkowych,
b) mistrz - hodowca zwierząt futerkowych;

11) pszczelarz:
a) wykwalifikowany pszczelarz,
b) mistrz pszczelarz;

12) ogrodnik:
a) wykwalifikowany ogrodnik,
b) mistrz ogrodnik;

13) ogrodnik sadownik:
a) wykwalifikowany ogrodnik sadownik,
b) mistrz - ogrodnik sadownik;

14) ogrodnik szkółkarz:
a) wykwalifikowany ogrodnik szkółkarz,
b) mistrz - ogrodnik szkółkarz;

15) ogrodnik warzywnik:
a) wykwalifikowany ogrodnik warzywnik,
b) mistrz - ogrodnik warzywnik;

16) ogrodnik upraw kwiaciarskich:
a) wykwalifikowany ogrodnik upraw kwiaciarskich,
b) mistrz - ogrodnik upraw kwiaciarskich;

17) ogrodnik pieczarkarz:
a) wykwalifikowany ogrodnik pieczarkarz,
b) mistrz - ogrodnik pieczarkarz;

18) traktorzysta - wykwalifikowany traktorzysta;

19) traktorzysta kombajnista - wykwalifikowany traktorzysta kombajnista;

20) rolnik obsługi maszyn rolniczych - mistrz rolnik obsługi maszyn rolniczych;

21) mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych:
a) wykwalifikowany mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych,
b) mistrz - mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych;

22) rybak stawowy - w przypadku gdy w gospodarstwie jest prowadzony chów lub hodowla ryb:
a) wykwalifikowany rybak stawowy,
b) mistrz - rybak stawowy;

23) rybak jeziorowy - w przypadku gdy w gospodarstwie jest prowadzony chów lub hodowla ryb:
a) wykwalifikowany rybak jeziorowy,
b) mistrz - rybak jeziorowy;

24) rybak rzeczny - w przypadku gdy w gospodarstwie jest prowadzony chów lub hodowla ryb:
a) wykwalifikowany rybak rzeczny,
b) mistrz - rybak rzeczny.

25) rybak śródlądowy - w przypadku, gdy w gospodarstwie jest prowadzony chów lub hodowla ryb.

8. Inne formy wykształcenia rolniczego równoważne z uzyskaniem tytułów kwalifikacyjnych, o których mowa w pkt 9:
1) zespół przysposobienia rolniczego;
2) szkoła przysposobienia rolniczego.

Jak łatwo zauważyć wykaz zawodów i możliwości jest bardzo duży, ale trzeba zwrócić uwagę na podstawowy fakt ukończenie szkoły, jakiegokolwiek kursu, jeżeli nie jest potwierdzone tytułem zawodowym nie daje kwalifikacji zawodowych.

Nie jest moją rolą ocena podmiotów prowadzących kształcenie i doskonalenie osób pragnących uzyskać kwalifikacje rolnicze na różnych szczeblach, ale zapisując się do szkoły niepublicznej lub na tzw. kurs rolniczy zawsze należy sprawdzić, czy po ich ukończeniu uzyskam tytuł zawodowy. W przypadku szkół policealnych i techników uzupełniających musi to być tytuł technika, a w innym przypadku tytuł zawodowy w zawodzie robotniczym. Brak możliwości ich uzyskania stawia rolnika w bardzo trudnym położeniu. Nie mając kwalifikacji, nie ma możliwości przejęcia gospodarstwa czy też ubiegania się o środki pomocowe. W jeszcze gorszej sytuacji mogą znaleźć się osoby, które pomoc już otrzymały, a niespełnienie wymogów kwalifikacyjnych spowoduje konieczność ich zwrotu do ARiMR, co może doprowadzić do upadku ich gospodarstw.

Tak naprawdę w chwili obecnej dla osób, które nie ukończyły szkoły lub studiów rolniczych istnieją cztery drogi uzyskania kwalifikacji:

Egzamin na tytuł zawodowy prowadzony przez Państwowe Komisje Egzaminacyjne ()funkcjonują przy niektórych zespołach szkół zawodowych kształcących w zawodach rolniczych) - egzamin jest odpłatny, odbywa się dwa razy w roku w sesji wiosennej i jesiennej. Uzyskany tytuł zawodowy np. rolnika potwierdza kwalifikacje zawodowe na poziomie robotniczym
Ukończenie technikum uzupełniającego na podbudowie ZSZ- trwa 3 lata i kończy się zdawaniem egzaminu zawodowego prowadzonego przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną ()zawsze należy sprawdzić, czy placówka do której się zapisujemy jest ośrodkiem egzaminowania)
Ukończenie szkoły policealnej ()dla osób legitymujących się średnim wykształceniem o kierunku nie nadającym kwalifikacji rolniczych) i zdanie egzaminu zawodowego.

W każdym z tych uzyskanie świadectwa ukończenia szkoły nie jest wystarczające aby posiadać kwalifikacje rolnicze !!!

Ukończenie studiów podyplomowych - dla osób posiadających wyższe wykształcenie o kierunku nie nadającym kwalifikacji rolniczych.

Dariusz Kaczmarek
Dyrektor ZSP CKU
w Przygodzicach
dbog1@o2.pl

Powrót do strony "Siewcy"